Op zaterdag 22 oktober vond in het In
Flanders Fields Museum te Ieper de opening plaats van
de tentoonsteling "Eugeen Yoors - Oorlogsgetuige 1914-1918".
Hieronder een fotoverslag.
On Saturday, October 22nd, 2005, the inauguration took
place of the exhibition "Eugeen Yoors, war witness
1914-1918". Please find below some photographs of this
inauguration.
Inleiding: Schepen Frans Ligneel
Informatie bij de tentoonstelling door Annick Vandenbilcke
(IFF). Hieronder de weergave van haar toespraak:
Eugeen Yoors, oorlogsgetuige 1914-1918
Goede namiddag dames en heren. Ik heet jullie op mijn beurt
zeer hartelijk welkom op de vernissage van de tentoonstelling
Eugeen Yoors, oorlogsgetuige 1914-1918.
Naar heel goede gewoonte plaatsen we in het hart van ons
museum in het najaar een oorlogsgetuige in de ware zin van
het woord: een militair, een burger die erbij was en deze
vreselijke oorlog op een kunstige manier heeft verwerkt.
Van 1998 tot nu hebben we 5 kunstenaars aan het woord gelaten:
- Käthe Kollwitz, een gekwetste moeder, geeft
uiting aan haar verdriet op een zeer expressionistische
manier;
- Karel Lauwers, de jonge Belgische soldaat die
4 jaar lang in de loopgraven tekent en schildert wat hij
ziet en meemaakt;
- Eugeen Van Mieghem portretteerde op een schitterende
manier het leven in de bezette stad Antwerpen;
- Maurice Langaskens beleefde de oorlog in krijgsgevangenschap.
Ook hij wendt zijn talent aan om zijn leefwereld gedurende
4 jaar vast te leggen op doek.
- Vorig jaar plaatsten we Rudolf
Lange, een Pruisische officier die haarscherp
de oorlogsgebeurtenissen rond hem noteert en terzelfdertijd
illustreert in kleine, trefzekere tekeningen en aquarelletjes.
En nu dus Eugeen Yoors
Glazenier en kunstschilder Eugeen Yoors werd geboren op
7 november 1879 in Antwerpen. In 1882 reisde hij met zijn
moeder van Antwerpen naar Andalusië. Zijn vader was
in Coria del Rio, nabij Sevilla fabrieksdirecteur geworden.
De zuiderse mentaliteit, de overweldigende natuur, het felle
zonlicht en dito kleuren zouden de kunstenaar voor de rest
van z'n leven beïnvloeden. Yoors keerde op het eind
van de 19de eeuw terug naar zijn geboortestad.
Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, op 35-jarige
leeftijd werd hij gemobiliseerd en ingelijfd bij het 5de
Vestingregiment voor de verdediging van de Versterkte Stelling
Antwerpen. De Antwerpse fortengordel bezweek onder het zware
vijandige geschut en het Belgische leger trok terug richting
IJzer. Zo'n 33.000 soldaten moesten op hun beurt de wijk
nemen naar Nederland om niet krijgsgevangen gemaakt te worden.
Eugeen Yoors werd samen met heel wat lotgenoten op 10 oktober
1914 geïnterneerd nabij De Klinge op de grens tussen
België en Nederland. De dag nadien werd hij tijdelijk
overgebracht naar het tentenkamp in Amersfoort tot het barakkenkamp
in Zeist enkele maanden later klaar was. Het regime in het
kamp Zeist was streng en de sfeer was er somber. Veel meer
dan eten en slapen viel er in het kamp in de eerste oorlogsmaanden
niet te beleven.
Vanaf januari 1915 verbeterde de situatie gevoelig en artistiek
aangelegde Belgen konden na een tijdje hun talenten aanwenden
om zich te ontplooien.
In het kamp richtte Eugeen Yoors met enkele andere Belgen
een teken- en schilderatelier in. Zelf portretteerde hij
honderden van zijn kampgenoten. Op die manier bezorgde hij
zijn medegevangenen - en zichzelf - een welkome afleiding.
De portretten zijn meestal klein van formaat, snel en trefzeker
uitgevoerd met het weinige materiaal waarover hij beschikte:
pastelkrijtjes en potlood op allerlei soorten goedkoop papier.
Slechts enkele keren gebruikte hij de duurdere olieverf.
De meeste portretten van zijn kampgenoten beperken zich
tot het gelaat en de borst. Zijn modellen dragen meestal
hun uniform van 1914.
Gedurende zijn ballingschap tekende hij ook de duinen en
de dennen met hun vreemde wortelstructuren die hij op zijn
lange wandelingen buiten het kamp opmerkte. Zijn oorlogswerk
kon hij tentoonstellen op enkele solo- en groepstentoonstellingen
onder andere te Amersfoort (1915), Rotterdam (1915), Cardiff
(1915), Dordrecht (1916), Batavia (1916), Den Haag (1917),
Baarn (1917), Chicago (1917) en Parijs (1917).
Zijn grootste geluk tijdens zijn interneringsperiode was
het huwelijk met de letterkundige Magda Peeters. Ze huwden
op 6 juli 1918 in het houten kapelletje van het kamp. Yoors
had er enkele maanden eerder een paar muurschilderingen
aangebracht. Het koppel bewoonde nadien een huisje in het
Elisabethdorp.
Na de oorlog concentreerde Yoors zich bijna volledig op
het ontwerpen van gebrandschilderde glasramen. Hij maakte
verscheidene ontwerpen voor glasramen in Belgische kerken
en kloosters. De nieuwe stijl, kleuren, en technieken die
Yoors ontwikkelde botsten vaak met de visie van de kerkelijke
overheid.
In 1930 realiseerde Yoors in de nieuwe Kapel van de Zusters
Annunciaten in Heverlee (Leuven) zijn meesterwerk: zestien
glasramen met een gezamenlijke oppervlakte van bijna 450
m².
Eugeen Yoors stierf, volledig blind, te Berchem op 1 april
1975. Zijn echtgenote Magda Peeters overleed in 1989.
We willen tenslotte graag de aandacht vestigen op de prachtige
4-kleurendruk publicatie die naar aanleiding van deze tentoonstelling
is verschenen. U kunt die verkrijgen aan de balie van het
museum.
Deze tentoonstelling is tot stand gekomen in volledige
samenwerking met de Eugeen Yoors Stichting. En daarom verleen
ik nu graag het woord aan Guy Magnus, voorzitter van de
Stichting.
Dankwoord: Guy Magnus van de stichting Eugeen Yoors
De tentoonstelling is te bezichtigen van 23 oktober 2005
tot en met 23 april 2006 in het In Flanders Fields Museum
te Ieper.
